خانه تاریخی شربت اوغلی
خانه تاریخی شربت‌اوغلی در حوزه شهرداری منطقه ۱۰ تبریز که یادگاری از دوران قاجار در تبریز به شمار می‌آید، روزگاری به عنوان اولین فرهنگسرای تبریز رونق فراوانی داشت.
به گزارش پایگاه خبری طلوع تبریز، خانه‌های قدیمی تبریز اغلب یادگار معماری عهد قاجر و صفوی است. وجب به وجب محله‌های قدیمی تبریز از جمله سرخاب شما را به گذشته‌ها می‌برد و عطر دل‌چسب خاک حیاط جارو شده‌ی دوران کودکی را به یادمان می‌آورد. هر چقدر هم که معماری مدرن جذاب و فریبنده باشد، نمی‌تواند با زیبایی معماری آمیخته با روح و سرشار از زندگی خانه‌های قدیمی رقابت کند.
خانه شربت‌اوغلی یکی از خانه های تاریخی اواخر قاجار است که در محله قدیمی سرخاب در محدوده شهرداری منطقه ۱۰ تبریز و معبری که به درب سرخاب معروفه واقع شده است. این خانه برای استفاده مسکونی ساخته شده ولی در سال ۱۳۶۹ برای شهرداری تبریز خریداری و بعد از مرمت توسط میراث فرهنگی تبدیل به فرهنگسرای تبریز شده است.
این اثر در تاریخ ۶ اسفند ۱۳۷۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و هم اکنون به عنوان بنیاد ایران شناسی شعبه آذربایجان شرقی مورد استفاده قرار گرفته است.
این خانه دارای ۱هزار و ۵۰۰ متر مساحت و ۱هزار و ۳۰۰ متر زیربنا در ۳ طبقه است. شربت‌اوغلی دارای ۲ محیط در قسمت شمالی و جنوبی است که حیاط شمالی از سطح کوچه پایین‌تر است. سر درب ورودی در قسمت شمالی از طریق یک هشتی به حیاط شمالی و با چند پله به طبقه اول منتهی می‌شود و در حیاط جنوبی نیز از طریق یک دالان که طاق نمای آجری دارد و پیشتر سرپوشیده بوده است به کوچه جنوبی منتهی می‌شود. این دالان به چند خانه دیگر راه دارد و در انتها به واسطه یک هشتی به یک سر درب آجری با تزیینات گچی می‌رسد.
قسمت مرکزی بنا که در ۳ طبقه شکل گرفته در طبقه همکف دارای چند اتاق تو در تو است. ورود به زیرزمین که پوشش طاقی دارد و از چندین دالان تو در تو تشکیل یافته از حیاط شمالی و از طریق ۲ را ه پله میسر است. ارتباط بین طبقه همکف و اول از طریق یک راه‌پله مرکزی است و در مرکز طبقه اول یک تالار مرکزی قرار دارد.
نمای شمالی ساختمان تزیینات آجری دارد و سمت جنوب آن دارای ۱۲ ستون چوبی با سر ستون‌های گچی است. جبهه شرقی حیاط جنوبی، طاق نمای آجری دارد و در جبهه غرب آن بنایی ۲ طبقه قرار گرفته است. یک راه پله مرکزی ما را به طبقه همکف می‌رساند که در ۲ طرف آن دو اتاق تو در تو قرار دارد. طبقه پایین این قسمت نیز دارای پوشش طاقی و چندین اتاق تو در تو است.
ارتباط و رفت و آمدِ ساکنین خانه با همسایگان در گذشته ازطریق طاق نمای زیبای ورودی که با آجر چینی زیبا تزیین شده، صورت میگرفته و ورودی ضلع جنوبی که به بازار تبریز راه داره برای رفت و آمدِ اشخاص و میهمانان از حیاط بیرون پیش بینی شده، زیرزمین بنا در گذشته برای نگهداریِ آذوقه، علوفه و بخشی برای آب انبار در نظر گرفته شده بود و جالب اینجاست که دارای دو معبر ورودی بوده که برای شرایط اضطراری مانند آتش سوزی و… احداث شده بود. از دیگر ویژگی های منحصر به فرد معماریِ این بنا در نظر گرفتنِ جهت وزش بادها در تبریزه. فضای داخلی به نحوی طراحی شده که وزش باد شمال در فضای داخلی خونه از گردش طبیعی هوا در جهت شمال به جنوب و شرق به غرب برخوردار باشه. سبک معماری منحصر به فرد، عمارت اوغلی رو به یکی از زیباترین دیدنی های تبریز و جاذبه های گردشگری تبریز تبدیل کرده است.
این توضیحات پیچیده نشان می‌دهند که با یک خانه معمولی مواجه نیستیم، شربت‌اوغلی خانه‌ای است که روح معماری قاجاری در آن دمیده شده است؛ مثل تمام خانه‌هایی که از آن دوران به یادگار مانده‌اند.
این خانه به خاندان شربت‌اوغلی تعلق دارد. خاندان شربت‌اوغلی از خانواده‌های معتبر و بازرگان تبریز بودند و علاقه شدیدی به عزاداری حضرت سیدالشهداء (ع) داشتند.
هر سال روزهای تاسوعا و عاشورا دسته‌جات حسینی از در کوچه ملاباشی و از دالان بزرگ وارد حیاط شده و عزاداری می‌کردند و به دستور بزرگ خاندان شربت اوغلی حوض سنگی بزرگی وسط حیاط را پر از شربت کرده و چند صد پیاله و کاسه در لبه حوض می‌چیدند؛ عزاداران حسینی و مردم سوگوار از این شربت پر شده در حوض حیاط می نوشیدند و بر یزید و آل یزید لعنت می‌فرستادند. اصلا داستان اینکه چرا این خاندان با نام شربت‌اوغلی شناخته می‌شوند همین است.
خانه شربت‌اوغلی در سال ۱۳۷۰ از طرف شهردار وقت تبریز خریداری شد و از ویرانی و تخریب آن جلوگیری و در ۳۰ خرداد ۱۳۷۱ همزمان با عید سعید غدیر خم به‌عنوان اولین فرهنگسرای شهرداری تبریز افتتاح شد.
آنطور که ریش‌سفیدها تعریف می‌کنند، این عمارت با شکوه در زمان ایجاد فرهنگسرا بسیار آباد و پررونق بود و در اتاق‌های متعدد آن کتابخانه، کارگاه‌های نقاشی، عکاسی و تذهیب با حضور استادان نامدار تبریز و صدها هنر جو برگزار می‌شد. شهرداری تبریز در این رابطه نام نیکی در تاریخ فرهنگ و ادب آذربایجان از خود به یادگار گذاشته است.
خانه تاریخی شربت‌اوغلی تنها یکی از ۶۰۰ خانه تاریخی است که در تبریز شناسایی شده است. خانه‌هایی که تعداد زیادی از آنها هنوز مورد مرمت قرار نگرفته‌اند و خانه‌هایی که در بهترین شرایط به یک مکان دیدنی تبدیل شده‌اند.
